De cijfers zijn zorgwekkend: het aantal zorgprofessionals dat fraudeert met zorgdiploma’s of een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) is aanzienlijk toegenomen volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Wat is diplomafraude, hoe kun je het voorkomen en wat zijn de gevolgen? Dat lees je in dit artikel.
We beginnen eerst met de actualiteit. In februari 2023 publiceerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd de cijfers van het aantal meldingen dat de organisatie kreeg van sjoemelen. Het ging om 95 aangiftes van diplomafraude en om 11 personen die hun Verklaring Omtrent Gedrag hebben vervalst. Dat blijkt een verdubbeling te zijn van voorgaande jaren. Of deze aantallen de werkelijkheid weergeven of ‘slechts het topje van de ijsberg zijn’, is onduidelijk.
Wat houdt diplomafraude in?
Diplomafraude betekent eigenlijk heel simpel dat zorgprofessionals aan het werk gaan zonder dat ze over het juiste papiertje beschikken. De plekken waar dit veel voorkomt, zijn de gehandicaptenzorg, de verpleeghuiszorg, jeugdzorg en de wijkverpleging.
Hierdoor komt de gezondheid van de patiënten, cliënten en bewoners in gevaar, omdat de zorgverleners niet bevoegd en bekwaam zijn. Zij beschikken niet over de juiste kennis of technische bagage om zorg te kunnen verlenen, wat tot grote gevolgen kan leiden voor patiënt of cliënt. Denk aan het verstrekken van medicatie of het handelen bij een levensbedreigende situatie.
Fraude vooral bij zorgprofessionals van bemiddelings- en uitzendbureaus
De zorgprofessionals die diplomafraude plegen of hun VOG vervalsen, werken volgens de IGJ vooral via bemiddelingsbureaus of uitzendbureaus. Deze partijen hebben de taak om grondig te controleren of de papieren en documenten die de zorgverleners aanleveren wel kloppen en rechtsgeldig zijn. Bovendien moeten zij ook de identiteit controleren. Dit is zelfs in de wet opgenomen en heet de vergewisplicht, die weer onderdeel is van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Wij drukken iedereen dan ook op het hart dit ook écht te doen. In dit artikel vertellen we je hoe wij dit aanpakken bij PIDZ en zo fraude tegengaan.
Door de krapte op de arbeidsmarkt zetten steeds meer zorginstellingen zorgprofessionals van buitenaf in. Zij maken daarbij gebruik van uitzendbureaus, bemiddelingsbureaus of servicebureaus zoals PIDZ. Zij gaan er vaak vanuit dat het personeel dat wordt ingezet ook daadwerkelijk gekwalificeerd is, omdat deze tussenpartijen al een controle hebben uitgevoerd.
Maar de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd hamert erop dat de zorginstellingen ook zelf (eind)verantwoordelijk zijn. Controleer dus ook altijd voor aanvang van een opdracht de identiteit van de zzp’er.
Wat te doen bij diplomafraude of een valse VOG?
Kom jij als zorginstelling, bemiddelings-, uitzend- of servicebureau diplomafraude of een valse VOG tegen? Meld dit dan via de politie aan het Openbaar Ministerie en de IGJ. Dit zijn de redenen waarom het belangrijk is om naar de autoriteiten te stappen:
- Het Openbaar Ministerie kan iemand vervolgen voor valsheid in geschrifte en gaat hier ook zeker mee aan de slag;
- Als er sprake is van fraude dan kan het CIBG, onderdeel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de BIG-registratie intrekken als de persoon in dit register staat;
- Bij een melding adviseert de inspectie aan de zorgaanbieder iets te doen. Het is van de situatie afhankelijk of de IGJ zelf op onderzoek uitgaat of niet;
- Het melden van fraude geeft inzicht in de omvang van papiervervalsing. De IGJ weet niet of de meest recentelijke cijfers een duidelijk beeld schetsen van de werkelijkheid.
Tips om diplomafraude te voorkomen
Zorgprofessionals kunnen zelf hun diploma controleren via een uittreksel Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). De werkgever kan via deze website toetsen of dit daadwerkelijk rechtsgeldig is. Ook is het slim om het originele diploma fysiek te controleren onder een speciale lamp.
Natuurlijk kunnen zij ook nagaan of de Verklaring Omtrent Gedrag wel echt is. En dan zijn er ook nog diverse databanken waarin – als het goed is – de zorgprofessionals staan geregistreerd. Denk aan het BIG-register voor zorgverleners of SKJ-register, dat specifiek voor jeugdzorg is bedoeld.
Een extra controlemechanisme is het opvragen van referenties bij vorige opdracht- of werkgevers. Zij kunnen uit eigen ervaring vertellen hoe de persoon in het verleden heeft gefunctioneerd.
Handelswijze van PIDZ om diplomafraude te voorkomen
PIDZ streeft naar kwaliteit en wil die ook waarborgen. Om als zzp’er in de zorg aan de slag te gaan, stelt PIDZ een aantal voorwaarden aan de zorgprofessionals. Die zetten we hieronder op een rij:
- Het intakegesprek is áltijd persoonlijk, omdat de recruiters zo weten wie zij voor zich hebben. Zo kunnen zij beter toetsen of de intenties en motivaties wel juist zijn en passen bij wat de opdrachtgevers van PIDZ nastreven;
- Heb je minimaal twee jaar relevante werkervaring na het behalen van je zorgdiploma? Ja? Dan ben je van harte welkom. Nee? Helaas, dan kom je (nog) niet in aanmerking voor een kennismakingsgesprek;
- De diploma’s én je VOG worden op echtheid gecontroleerd onder een speciale lamp. Zo zien we direct of het een origineel en geldig exemplaar betreft;
- De recruiters van PIDZ zullen ook altijd twee referenties opvragen. Dit zijn personen die nauw met de zorgprofessional hebben samengewerkt. Zo krijgen de PIDZ-recuiters een nog duidelijker beeld van de persoon die op gesprek is geweest.
Op deze manier wil PIDZ ervoor zorgen dat de zorginstellingen die met ons samenwerken er zeker van zijn dat de zorgprofessionals niet alleen bevoegd én bekwaam zijn, maar ook de juiste intenties hebben. Zo streven wij naar de best mogelijke zorg voor cliënten en patiënten.
Heb je vragen over de kwaliteit bij PIDZ? Neem dan gerust contact op met jouw PIDZ-vestiging of stuur een e-mail naar kwaliteit@pidz.nl.
