Het verschil tussen bevoegd en bekwaam
De termen bevoegd en bekwaam zijn eigenlijk heel erg simpel uit te leggen. Een zorgprofessional is bevoegd wanneer hij het juiste papiertje heeft. Kortom: de opleiding die jij hebt gevolgd, bepaalt of jij bevoegd bent.
Dus een iemand met een diploma Verpleegkunde mag als verpleegkundige aan het werk gaan. Een zorgverlener die beschikt over een diploma Maatschappelijk Medewerker Zorg kan, bijvoorbeeld, als begeleider in de gehandicaptenzorg aan de slag.
Een ezelsbruggetje dat jou op weg kan helpen, is jezelf de volgende vraag stellen: mag ik dit werk uitvoeren? Als jij hierop ‘ja’ kunt antwoorden, dan ben je bevoegd.
Maar iemand die bevoegd is, hoeft niet meteen bekwaam te zijn. Bekwaamheid gaat over het individu: is deze persoon in staat om de handeling uit te voeren? De Rijksoverheid bestempelt een zorgprofessional als volgt als bekwaam:
- Een zorgverlener beschikt over de juiste kennis over het uitvoeren en doel van de handeling;
- Een zorgprofessional kent de eventuele risico’s en technieken die bij de handeling horen;
- De zorgprofessional weet welke voor- en nazorg hij moet leveren aan de patiënt;
- De zorgverlener heeft kennis over het menselijk lichaam
- De zorgprofessional voert de handeling en bijkomende activiteiten, zoals beslissen en informeren, goed uit.
Het is een afweging die je als zorgprofessional telkens hoort te maken, want als jij niet lekker in je vel zit of niet helemaal scherp bent, kan het zijn dat jij jezelf op dat moment niet bekwaam vindt. Een dag later kan dit uiteraard weer helemaal anders zijn.
Risicovolle en voorbehouden handelingen
De termen bevoegd en bekwaam zijn ook belangrijk voor de risicovolle en voorbehouden handelingen. Dat zit zo. Een risicovolle handeling houdt in dat er gezondheidsschade kan ontstaan wanneer de zorgprofessional deze niet goed uitvoert.
Er zijn ook voorbehouden handelingen. De term voorbehouden geeft het al aan: alleen bevoegd en bekwaam personeel mag deze uitvoeren. Dit zijn er volgens de website van de Rijksoverheid veertien.
Niet alle risicovolle handelingen zijn voorbehouden. Een voorbeeld is een infuuszak vervangen. Dit is risicovol, maar niet voorbehouden. Een infuus inbrengen is wél een voorbehouden handeling volgens de Wet BIG.
Dit is een wet die de kwaliteit van de zorg bevordert en patiënten en cliënten moet beschermen tegen onzorgvuldig handelen van zorgprofessionals. Een aantal zorgberoepen is verplicht zich te registeren in het BIG-register, waaronder (specialistisch) verpleegkundigen.
De meeste zorgorganisaties hebben protocollen opgesteld voor risicovolle en voorbehouden handelingen. Deze richtlijnen helpen de zorgprofessional om de handeling goed uit te voeren. Ook weten ze hierdoor wat ze moeten doen als het dreigt mis te gaan en wie verantwoordelijk is.
Hoe blijf je bevoegd en bekwaam?
Het antwoord op deze vraag is heel simpel: via cursussen, bij- en nascholing. Als zzp’er in de zorg kan jij jezelf op deze manier blijven toetsen. Hiermee toon je ook direct aan te willen investeren in je onderneming.
Heb jij naar aanleiding van dit artikel nog meer vragen over bevoegd en bekwaam zijn? Stel ze gerust in de comments. Wil je graag scholing volgen om je kennis en vaardigheden bij te spijkeren? Kijk dan op de website van samenwerkingspartner YOE voor het scholingsaanbod.
