Wat is de Wkkgz? De antwoorden op jouw belangrijkste vragen
De overheid vindt dat iedereen kwalitatieve zorg moet ontvangen en dat iedereen in Nederland daar recht op heeft. Maar wat is goede zorg nu eigenlijk en wat kunnen cliënt en patiënten doen als zij klachten hebben over de zorg die ze krijgen? Dat staat allemaal in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Wat is de Wkkgz precies en waar zorgt de wet voor? In dit artikel beantwoorden we de belangrijkste vragen over dit onderwerp.
Wat is de Wkkgz precies?
De overheid heeft de Wkkgz op 1 januari 2016 laten ingaan met als doel om openheid te creëren over klachten en ongewenste gebeurtenissen, waardoor een cliënt of patiënt fysieke of psychische schade oploopt. Het is de bedoeling dat de zorgprofessional hiervan leert.
De reden dat de Wkkgz is ingevoerd, is dat cliënten en patiënten zich niet gehoord voelden en hun klachten niet goed werden afgehandeld. Daarom moet een zorgprofessional zich aansluiten bij een klachtenfunctionaris en geschillencommissie (hierover later meer). Het doel hierachter: de zorg verbeteren.
Waar zorgt de Wkkgz nu precies voor?
De Wkkgz verbetert de zorg op onderstaande vier punten, die de Rijksoverheid op haar website uitlegt. Op drie punten gaan we verder in, omdat eentje minder belangrijk is voor zzp’ers in de zorg.
1. Een betere en snellere aanpak van klachten
Door de invoering van de Wkkgz kunnen mensen nu gratis terecht bij de klachtenfunctionaris van de zorgaanbieder, de zorgprofessional dus. Bij deze persoon kun je aankloppen voor advies als je ontevreden bent of een klacht hebt. Wat uit de praktijk blijkt, is dat een gesprek tussen cliënt en zorgprofessional het beste werkt om spanning uit te lucht te halen. Een klachtenfunctionaris kan een gesprek op gang helpen. Toch kan het voorkomen dat praten het probleem niet oplost. Dan kan de cliënt ervoor kiezen om een rechtszaak aan te spannen. Een laagdrempeliger alternatief: een onafhankelijke geschilleninstantie inschakelen. Deze instantie doet dan uitspraak waar zowel de cliënt als de zorgprofessional zich aan moeten houden.
2. Een zorgprofessional kan veilig een incident melden
Incidenten komen overal voor. Ook in de zorg. Zorgprofessionals moeten dit kunnen melden, ook de zzp’ers. Om dit goed te regelen, maken zelfstandigen op voorhand afspraken met hun opdrachtgever wanneer zoiets zich voordoet. De achterliggende gedachte is dat zij de incidenten met collega’s bespreken en hiervan leren, waardoor de kwaliteit van de zorg uiteindelijk verbetert.
3. Meer openheid richting de cliënt
De zorg is mensenwerk en waar mensen werken, daar worden fouten gemaakt. Wanneer er iets misgaat, zoals een fout tijdens een operatie, heeft de cliënt recht op uitleg. De Wkkgz dwingt de zorgprofessional de fout met de cliënt te bespreken en deze in het cliëntendossier op te nemen.
Geldt de Wkkgz ook voor zzp’ers in de zorg?
Ja, is het korte antwoord. Alle zzp’ers vallen onder de Wkkgz tenzij zij zorg verlenen via de Wet maatschappelijke ondersteuning of jeugdwet. Zzp’ers worden op basis van de Wkkgz gezien als ‘solistisch werkende zorgverleners’.
Met deze zelftest van de Rijksoverheid weet jij of je als zzp’er in de zorg valt onder de Wkkgz, ook de uitzonderingen staan in deze lijst. Een andere manier: controleer de SBI-code op jouw uittreksel van de Kamer van Koophandel, die code laat zien welke activiteiten jij uitvoert als ondernemer. De zorgprofessionals met onderstaande SBI-codes moeten voldoen aan de eisen van de Wkkgz:
- 73 (apotheken)
- 74 (winkels in medische en orthopedische artikelen)
- 86 (gezondheidszorg)
- 87 (verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting)
- 02 (schoonheidsverzorging)
Hoe voldoe ik als zzp’er in de zorg aan de Wkkgz?
Volgens de Handreiking voor zzp’ers/solistisch werkende zorgverleners van de Rijksoverheid zijn zzp’ers in de zorg verplicht om zich op vier punten aan de Wkkgz te houden.
1. Het opzetten van een kwaliteitssysteem
Als zzp’er in de zorg moet je volgens de Wkkgz een kwaliteitssysteem inrichten. Hiermee toon je cliënten, zorgverzekeraars en de Inspectie voor Gezondheidszorg (IGJ) aan dat je goede zorg verleent en ook bezig bent met het verbeteren van jouw zorgverlening. Voorbeelden van kwaliteitssystemen zijn: het HKZ-certificaat of het KiWa-keurmerk.
Het kwaliteitssysteem gaat uit van een aantal uitgangspunten:
- Werk als een professional en volg de wet, beroepscodes en leidraden die horen bij de handelingen die jij als zzp’er in de zorg verricht;
- Houd cliëntendossiers bij, schrijf de resultaten van jouw manier van zorg verlenen op en neem – als het kan – ook de ervaringen van de cliënten hierin mee;
- Registreer klachten van cliënten;
- Schrijf incidenten op en informeer de cliënt en eventueel ook de IGJ hierover;
Reflecteer periodiek op je eigen manier van werken, op de incidenten en klachten die je krijgt en verbeter jezelf.
2. Omgaan met klachten
Natuurlijk, als zzp’er in de zorg wil jij de best mogelijke zorg leveren voor de cliënten en patiënten. Toch kan het voorkomen dat zij niet helemaal tevreden zijn over jouw manier van werken. Dat kan, bijvoorbeeld, liggen aan een gebrek aan communicatie of iets dat jij hebt nagelaten om te doen. Klachten horen bij het werk en het is belangrijk om hiermee aan de slag te gaan. Hieronder volgt een opsomming van wat de Wkkgz van jou verlangt rondom klachten:
- Ga eerst met de cliënt in gesprek en kijk samen of je het kunt oplossen, zodat je een klacht of geschil kunt voorkomen;
- Zorg dat jouw cliënten gratis bij een klachtenfunctionaris Dat valt op de volgende manieren te regelen:
- Via de branche- of beroepsorganisatie;
- Via andere zzp’ers met wie je de klachtenfunctionaris inhuurt;
- Door gebruik te maken van een marktpartij die een klachtenfunctionaris aanbiedt.
- Zorg ook dat je bent aangesloten bij een erkende geschillencommissie die is opgericht door jouw branche- of beroepsorganisatie of een algemene geschilleninstantie;
- Dient de cliënt of patiënt een klacht in, dan ben jij verplicht binnen zes weken te reageren. Als het nodig is, kan jij de termijn tot tien weken verlengen. Als deze periode is verstreken, dan kan de cliënt de klacht voorleggen aan de geschilleninstantie wanneer hij het niet eens is met jouw reactie;
- Houd de klachten bij en schrijf de namen van alle betrokkenen op en bewaar de gegevens zo lang als je ze nodig hebt en vernietig de registratie daarna volgens de Wet bescherming persoonsgegevens. “De persoonsgegevens moeten uiterlijk twee jaar nadat het bezwaarschrift, de klacht of de gerechtelijke procedure is afgehandeld, worden verwijderd”, schrijft de Autoriteit Persoonsgegevens;
Houd rekening met je beroepsgeheim. Om van de klachten te leren, kun je deze wel met andere zorgprofessionals bespreken. Zorg wel dat mensen onherkenbaar zijn vanwege de privacy.
3. Leren van incidenten
De Rijksoverheid spreekt van een incident wanneer het (bijna) fout gaat of anders loopt dan verwacht bij het verlenen van zorg of bij de behandeling van een cliënt. De gevolgen kunnen variëren. Het incident kan geen gevolgen hebben, maar ook merkbare en soms zelfs grote gevolgen hebben. In het ergste geval kan de cliënt of patiënt overlijden.
Van deze ongelukkige situaties valt altijd iets te leren en om te voorkomen dat het in de toekomst nog een keer gebeurt, is openheid geven en het incident bespreekbaar maken essentieel. De Wkkgz stelt een aantal eisen aan de omgang met incidenten.
- Kijk bij jouw beroepsgroep of -branche of er omgangsvormen zijn voor incidenten;
- Registreer het incident op jouw eigen manier of via een digitaal systeem;
- Bewaar de registratie zo lang als het nodig is en vernietig het daarna volgens de Wet bescherming persoonsgegevens;
- Bespreek incidenten met beroepsgenoten in het kader van het kwaliteitssysteem.
4. Overige wettelijke verplichtingen
Buiten bovenstaande eisen vindt de Wkkgz dat je als zzp’er in de zorg ook nog andere verplichtingen hebt om de veiligheid en de kwaliteit van de door jou geleverde zorg te bevorderen.
- Als zzp’er moet je een Verklaring Omtrent Gedrag hebben die niet ouder is dan drie jaar;
- Wil je een zorgverlener inhuren als waarnemer of om aan de extra zorgvraag van je cliënt te kunnen voldoen? Dan ben je verplicht om te contoleren of deze persoon geschikt is voor deze taken. Dit heet de vergewisplicht;
- Maak je gebruik van technologie en apparatuur, dan ben je verplicht om te zorgen dat alles in orde en goed onderhouden is;
- Heb je een vermoeden van huiselijk geweld en kindermishandeling? Meld dit dan bij Veilig Thuis;
- Als zzp’er ben je verplicht om informatie aan de cliënt of patiënt te verstrekken wanneer hij daar om vraagt. Denk hierbij aan jouw uurtarief, de kwaliteit van jouw zorg of bevindingen van andere cliënten (referenties).
Wat gebeurt er als ik niet voldoe aan de eisen van de Wkkgz?
Als zzp’er in de zorg kun je een boete krijgen als je de Wkkgz niet naleeft. In de wettekst van de Wkkgz staat dat de minister van het ministerie van Volkgsgezondheid, Welzijn en Sport een boete kan opleggen van maximaal 33.500 euro. Al staat het bedrag niet vast omdat het per situatie verschilt, schrijft Solopartners, branchevereniging voor zzp’ers in de zorg.
Als jij als zzp’er in de zorg de eisen van de Wkkgz niet naleeft dan kan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) jou een aanwijzing geven, waardoor je verplicht bent om jezelf te verbeteren. De IGJ kan ook direct een bevel geven en dat gebeurt wanneer de veiligheid of gezondheid van de patiënt of cliënt in gevaar is.
In dat geval kan het zijn dat een zorgprofessional bepaalde handelingen niet meer mag uitvoeren of zijn werk per direct moet neerleggen. Als je dit niet opvolgt, kan de IGJ een dwangsom opleggen. En een verplichte betaling is iets waar je als zzp’er in de zorg natuurlijk niet op zit te wachten.
Heb je nog meer vragen over de Wkkgz? Neem gerust contact met ons op of bekijk de uitgebreide handleiding van de Rijksoverheid voor nóg uitgebreidere informatie.
