Ik ben een beetje geschrokken. De tekorten in de zorg zijn gigantisch, dat is algemeen bekend. Onlangs publiceerde stichting IZZ de cijfers na het afgeronde onderzoek Monitor Gezond werken in de zorg naar de gezondheid en het welzijn van de zorgprofessional. De cijfers zijn niet best, maar dé oplossing heb ik eigenlijk ook niet voor deze uitdaging.
Om bij het begin te beginnen: stichting IZZ onderzoekt ieder jaar in samenwerking met de Universiteit Utrecht en Universiteit Leiden hoe zorgverleners het werk ervaren en welk verband er is met hun gezondheid en welzijn.
Een greep uit de cijfers: 1 op 6 zorgmedewerkers voelt zich emotioneel uitgeput, 1 op de 5 zorgprofessionals voelt zich lichamelijk uitgeput en 40 procent overweegt om de zorg te verlaten. Dit is een toename van 25 procent ten opzichte van 2021. Ik vind dit zorgwekkend.
“Dat zorgprofessionals eenderde van hun tijd kwijt zijn aan administratie is natuurlijk absurd. Deze uren kunnen de zorgverleners veel beter besteden aan de cliënten en patiënten, dat is waar zorg om draait.”
Hetty van Dommelen, algemeen directeur
Heb ik dé oplossing? Nee, want dat is niet haalbaar. Een structurele patiëntenstop kent Nederland niet. Dus een zorginstelling die ervoor kiest slechts een x-aantal bewoners, patiënten of cliënten toe te laten zodat het zorgpersoneel overeind blijft, is geen optie.
Ik denk wel dat er handvatten zijn om deze uitdagingen aan te pakken. Zo kun je zorgprofessionals – en daar zullen ze heel blij mee zijn – administratie ontnemen. Tegenwoordig zijn zorgprofessionals ongeveer een derde van hun tijd kwijt aan administratie, blijkt uit een aflevering van het onderzoeksprogramma Pointer. Dit zijn natuurlijk absurde cijfers en deze uren kunnen de zorgverleners veel beter besteden aan de cliënten en patiënten, dat is waar zorg om draait.
Maar ook een goede werkprivébalans draagt bij aan een betere gemoedstoestand van de zorgprofessionals. Als zij op hun vrije dag moeten terugkomen om in te invallen, dan raken ze opgebrand.
Waarom geen flexibele krachten inzetten? Ja, ik weet dat zorginstellingen hier niet altijd om staan te springen. In dit geval is het kiezen tussen twee kwaden: misschien iets mindere zorg, want de zorgvrager ziet het liefst dezelfde gezichten, wat ik volkomen begrijp. Maar als de vaste medewerkers uitvallen met burn-outklachten, dan heb je helemaal geen zorg meer. Dan is de keuze snel gemaakt, toch?
Dat een zorginstelling in Leiden bekendmaakt niet meer met een flexibele schil te willen werken, vind ik een nobel streven. Dit is op lokale website Sleutelstad het argument van bestuurder Benjamin Martens: ,,We willen onze vaste, vertrouwde krachten beter belonen. Zo investeren wij in elkaar en in een duurzame toekomst voor de organisatie, alle collega’s en onze zorg- en dienstverlening in Leiden. Maar het zal ook een pittige tijd worden om al het werk met onze vaste collega’s georganiseerd te krijgen.”
Ik weet niet of dat nu de oplossing gaat zijn. Het past niet helemaal bij deze tijd, vind ik. Ik zou pleiten voor meer regie bij de zorgprofessionals. Zelfsturende teams, zoals bij Buurtzorg, ervaren de werkwijze als zeer prettig. Ik denk dat dit best te managen valt, al vraagt dit wel om een nieuwe leiderschapsstijl. Dat zie je ook terug bij zzp’ers in de zorg, die kunnen ook zelf bepalen hoe ze werken en dat is voor hen een van de argumenten om zelfstandige te worden.
“Ik snap dat het demotiverend werkt als je geen loonsverhoging krijgt als puntje bij paaltje komt, terwijl heel Nederland voor jou heeft geapplaudisseerd.”
Hetty van Dommelen, algemeen directeur
Ik heb niet het ei van Columbus. Maar door als zorginstelling je personeel te waarderen en handvatten te bieden, is de kans dat ze blijven groter. Dan zijn er misschien zelfs wel zzp’ers die graag bij jou in loondienst willen komen werken.
Maar dan moet de waardering er wel zijn. Ik snap, zoals bedrijfsarts Marlo van den Kieboom in een verhaal op Ode aan de Zorg schetst, dat het demotiverend werkt als je geen loonsverhoging krijgt als puntje bij paaltje komt, terwijl heel Nederland voor jou heeft geapplaudisseerd.
Het laat nog maar eens zien dat de toekomst van de zorg van Nederland ongewis is. Misschien is de invoering van de zorgplicht een optie?
